While our organisations recognise the sensitive nature of these leaks and urge all media in Albania to handle the material in a strictly ethical and responsible manner, it is vital that Albanian authorities proceed with caution and full consideration for journalistic freedoms protected under both domestic and international law.

On 19 September 2022, the Prosecutor’s Office of Tirana issued an “order” which banned all media in Albania from publishing data or information from a cache of files which had been hacked from Albanian servers and computer systems and then leaked online. The high-profile leaks followed a wave of damaging cyber-attacks on Albanian servers and computer systems in recent months by state-backed hackers in Iran, which has caused a diplomatic crisis and the severing of ties between the two countries.

The bulk of the hacked material contains classified police information and sensitive email correspondence, documents and memos between Albanian politicians, authorities and foreign ambassadors, including documents about suspected plans to assassinate foreign and domestic political figures, according to reports.

In response to the latest leaks, the Prosecutor’s Office of Tirana issued the order and warned that media that violate the ban would face criminal investigation under articles 103, 208 and 304 of the penal code. This included publication in audio-visual, print and online media, as well as social media. News websites that published data would subsequently be blocked.The information was first shared via a post on the Facebook account of the Albanian Police.

Our organisations recognise the severity of these cyber-attacks and the sensitive nature of the leaked data. In such circumstances, the media have a professional responsibility to handle and present this kind of material in an ethical manner, with full consideration given to citizens’ right to privacy and serious national security concerns.

However, regardless of the source of the material or the intent of those behind the attacks, journalists have a responsibility to assess the veracity and public interest nature of the leaked information, as well as the right of citizens to be informed about newsworthy matters.

The response by the Tirana Prosecutor’s Office to try and unilaterally limit all reporting on the leaked information, without proper consideration given to the public interest, therefore raises serious concerns about unjustified infringements on the freedom of the press, which is already under the spotlight in Albania.

Threats of criminal investigations and website blocking for media or journalists that violate the banning order will meanwhile have a censorious effect on reporting and could open the door to the criminalisation of legitimate journalistic activity. No journalist, editor or publisher in Albania should face prosecution for publishing accurate information on a matter of public interest.

Moreover, the role of the Audiovisual Media Authority (AMA) and the Electronic and Postal Communications Authority (AKEP) – two independent bodies – in monitoring the media ecosystem for potential violations on behalf of the Prosecutor’s Office also raises clear concerns.

Moving forward, our organisations urge investigatory and government authorities in Albania to avoid taking any further steps which undermine the exercise of responsible journalism or endanger the liberty of journalists publishing public interest material. We will continue to closely monitor the situation in the coming days and respond to further developments.

This statement was coordinated by the Media Freedom Rapid Response (MFRR), a Europe-wide mechanism which tracks, monitors and responds to violations of press and media freedom in EU Member States, Candidate Countries and Ukraine.

Formerly Tirana’s top prosecutor, Imeraj was fired in April 2022 as part of the justice reform process for causing a loss of trust in the justice system and inability to justify or explain her assets. Following yesterday’s postponement of the case and ahead of the hearing now scheduled for 16 October, we call for a fair trial with full respect for all due process rights and in which the importance of free speech, press and public interest reporting is appropriately considered.

Imeraj is suing Myzyraj after he reported threats and intimidation he received for writing about Imeraj’s vetting process to international networks. In late March and early April 2022, Myzyraj commented on the developments around Imeraj’s vetting process carried out by the constitutionally-mandated International Monitoring Operation (IMO). The journalist had noticed that colleagues from other media outlets began self-censoring, while many mainstream media did not report the developments. At the same time, anonymously owned media outlets in Albania began publishing defamatory pieces attacking members of the IMO in what the EU’s Directorate-General for European Neighbourhood Policy and Enlargement characterised as an “orchestrated smear campaign”. Myzyraj said his investigations found that at least three of these online outlets had links to Imeraj and published these allegations on Facebook and Twitter. Imeraj contests this statement and filed a lawsuit before the Elbasan District Court.

The defamation case is set against serious concerns about media freedom and threats to independent watchdog journalism in Albania, which plummeted to 103rd rank in RSF’s 2022 World Press Freedom Index, last in the Balkans.

We will continue to monitor the case closely and stand in solidarity with Myzyraj.

This statement was coordinated by the Media Freedom Rapid Response (MFRR), a Europe-wide mechanism which tracks, monitors and responds to violations of press and media freedom in EU Member States, Candidate Countries and Ukraine.

06 July 2022

Dear Edi Rama, Prime Minister of Albania,

Endri Fuga, Director General of the Media and Information Agency

Teresa Ribeiro, OSCE Representative on Freedom of the Media

Olivér Várhelyi, EU Commissioner for Neighbourhood and Enlargement

Alexis Hupin, Chargé d’affaires at EU Delegation to Albania, 

Dunja Mijatović, Council of Europe Commissioner for Human Rights

Yuri Kim, U.S. Ambassador to the Republic of Albania

Dear Prime Minister Rama,

The undersigned media freedom and freedom of expression organisations are writing to protest against your recent decision to unilaterally ban journalists from attending government press conferences and demand they undergo “re-education” after they asked challenging questions about matters of public interest.

Our organisations are concerned that these arbitrary restrictions seriously affect the ability of the press to carry out its watchdog role and seek answers about challenging issues. They are also emblematic of deeper problems regarding access to information for journalists and the obstruction of free and independent journalism in Albania, which ranks 103rd in RSF’s World Press Freedom Index, dropping annually by 20 places.

We note that during a joint press conference with Foreign Affairs Minister Olta Xhaçka on 1 July 2022, you responded to questions asked to the minister by journalist Klevin Muka of CNN affiliate A2 by telling him that he had violated the journalistic code of ethics and that he needed to undergo three months of “re-education” before he would be welcome at future press events.

In our assessment, the questions from Mr. Muka involved a legitimate matter of public interest on the recently established Code of Ethics of the Council of Ministers and potential conflicts of interest involving the minister in question, and therefore justified a response. Instead, he now faces an arbitrary three-month ban from press conferences, which will seriously affect his ability to properly carry out his professional duties.

Concerningly, we note this is not the first time a journalist has faced such a restriction. During a press conference outside the headquarters of the Socialist Party in March 2022, you told Syri.net TV journalist Ambrioza Meta that she required “re-education” and was barred from press conferences for 60 days, after she asked public interest questions about the arrest of a Socialist party MP and a corruption case linked to incinerators.

To our understanding, no formal administrative sanction exists in Albania which allows journalists to be unilaterally banned from attending government press conferences by individual politicians, even those holding executive office. It is our view therefore that the measures imposed on both Klevin Muka and Ambrioza Meta were arbitrary and unjustified.

In a democratic society, it is not the role of elected officials to personally impose disciplinary measures on individual journalists over what they consider to be alleged breaches of ethics. We therefore urge you to immediately reverse the restriction on Klevin Muka and to refrain from imposing such measures on all members of the press in the future.

Our organisations believe strongly in professionalism and integrity of the journalistic profession, for which there are important initiatives in Albania underway. However, adherence to journalistic ethics and standards should be observed and handled from within the journalistic community itself, rather than imposed by political forces.

More generally, we see these restrictions as illustrative of wider problems regarding access to information for journalists and media freedom in Albania, issues our organisations have repeatedly raised concerns about. We also note the protest organised by journalists in Tirana on 4 July 2022, which criticised the restriction as emblematic of broader efforts by political forces to dictate what questions can and cannot be asked by journalists at press conferences.

We hope to see this situation remedied as quickly as possible. Moving forward, our organisations will also continue to monitor the situation for media freedom in Albania and to push for measures which foster a better climate for independent and watchdog media. We look forward to seeing your response and welcome any opportunity for further discussion.

Signed:

Balkan Free Media Initiative 

European Centre for Press and Media Freedom (ECPMF)

European Federation of Journalists (EFJ)

Free Press Unlimited (FPU)

International Press Institute (IPI)

OBC Transeuropa (OBCT)

Reporters Without Borders (RSF)

SafeJournalists Network

Lënda: Letër e hapur, Kryeministrit Edi Rama nga grupet ndërkombëtare për lirinë e shtypit për vendimin mbi ndalimin e gazetarëve nga konferencat për shtyp

Drejtuar: z. Edi Rama,

Kryeministër i Shqipërisë

Për djeni:

Endri Fuga, Drejtor i Përgjithshëm i Agjencisë së Medias dhe Informacionit

Teresa Ribeiro, Përfaqësues i OSBE-së për Lirinë e Medias

Olivér Várhelyi, Komisioner i BE-së për Fqinjësinë dhe Zgjerimin

Alexis Hupin, i Ngarkuari me Punë në Delegacionin e BE-së në Shqipëri,

Dunja Mijatovic, Komisionere e Këshillit të Evropës për të Drejtat e Njeriut

Yuri Kim, Ambasadore e SHBA-së në Republikën e Shqipërisë

I nderuar  Kryeministër Rama,

Organizatat e nënshkruara për lirinë e medias dhe lirinë e shprehjes po ju shkruajnë për të shprehur shqetësimin tonë për vendimin tuaj të fundit për të ndaluar në mënyrë të njëanshme pjesëmarrjen e gazetarëve në konferencat e shtypit të qeverisë dhe për të kërkuar që ata t’i nënshtrohen “riedukimit” pasi ata drejtuan pyetje sfiduese për çështje me interes publik.

Organizatat tona janë të shqetësuara se këto kufizime arbitrare ndikojnë seriozisht në aftësinë e shtypit për të kryer rolin e tyre mbikëqyrës dhe për të kërkuar përgjigje për çështje sfiduese. Ato janë gjithashtu emblematike e problemeve më të thella në lidhje me aksesin në informacion për gazetarët dhe pengimin e gazetarisë së lirë dhe të pavarur në Shqipëri, e cila renditet e 103-ta në Indeksin Botëror të Lirisë së Shtypit të RSF-së, duke rënë çdo vit me 20 vende.

Kemi vëmë re se gjatë një konference të përbashkët për shtyp me ministren e Jashtme Olta Xhaçka, më 1 korrik 2022, ju iu përgjigjët pyetjeve të gazetarit Klevin Muka të stacionit A2 degë CNN, duke i thënë se kishte shkelur kodin e etikës gazetareske dhe se ai duhej t’i nënshtrohej tre muajsh “riedukimit” përpara se të ishte i mirëpritur në konferencat e rradhës për shtyp.

Në vlerësimin tonë, pyetjet e zotit Muka përfshinin një çështje legjitime me interes publik mbi Kodin e Etikës të Këshillit të Ministrave të sapokrijuar dhe konflikte të mundshme interesi që përfshijnë ministren në fjalë, dhe për këtë arsye justifikonin një përgjigje. Në vend të kësaj, ai tani përballet me një ndalim arbitrar prej tre muajsh nga konferencat për shtyp, gjë që do të ndikojë seriozisht në aftësinë e tij për të kryer siç duhet detyrat e tij profesionale.

Me shqetësim, theksojmë se kjo nuk është hera e parë që një gazetar përballet me një kufizim të tillë. Gjatë një konference për shtyp jashtë selisë së Partisë Socialiste në mars 2022, ju i keni thënë gazetares së TV Syri.net, Ambrioza Meta se ajo kishte nevojë për “riedukim” dhe u ndalua nga konferencat për shtyp për 60 ditë, pasi ajo bëri pyetje me interes publik për arrestimin e një deputeti të Partisë Socialiste dhe një rast korrupsioni të lidhur me inceneratorët.

Në këndvështrimin tonë, në Shqipëri nuk ekziston asnjë sanksion administrativ zyrtar që lejon që gazetarët të ndalohen në mënyrë të njëanshme të marrin pjesë në konferencat e shtypit të qeverisë nga politikanë individualisht, apo edhe ata që mbajnë poste ekzekutive. Prandaj mendojmë se masat e vendosura si ndaj Klevin Mukës ashtu edhe ndaj Ambrioza Metës ishin arbitrare dhe të pajustifikuara.

Në një shoqëri demokratike, nuk është roli i zyrtarëve të zgjedhur që të vendosin personalisht masa disiplinore ndaj gazetarëve si individ mbi ato që ata konsiderojnë – me të drejtë ose jo – si shkelje të pretenduara të etikës. Ndaj ju bëjmë thirrje që të hiqni menjëherë kufizimin ndaj Klevin Mukës dhe të përmbaheni nga vendosja e masave të tilla ndaj të gjithë anëtarëve të shtypit në të ardhmen.

Organizatat tona besojnë fort në profesionalizmin dhe integritetin e profesionit të gazetarit, për të cilin janë duke u zhvilluar nisma të rëndësishme në Shqipëri. Megjithatë, respektimi i etikës dhe standardeve gazetareske duhet të respektohet dhe trajtohet nga brenda vetë komunitetit gazetaresk, në vend që të imponohet nga forcat politike.

Për më tepër, ne i shohim këto kufizime si ilustruese të problemeve më të gjera në lidhje me aksesin në informacion për gazetarët dhe lirinë e medias në Shqipëri, çështje për të cilat organizatat tona kanë ngritur vazhdimisht shqetësime. Vëmë re gjithashtu protestën e organizuar nga gazetarët në Tiranë më 4 korrik 2022, e cila kritikoi kufizimin  emblematik të përpjekjeve më të gjera të forcave politike për të diktuar se çfarë pyetjesh mund dhe nuk mund të bëhen nga gazetarët në konferencat për shtyp.

Shpresojmë që kjo situatë të përmirësohet sa më shpejt që të jetë e mundur. Duke ecur përpara, organizatat tona do të vazhdojnë gjithashtu të monitorojnë situatën për lirinë e medias në Shqipëri dhe të nxisin masat që mbështesin një klimë më të mirë për mediat e pavarura dhe vëzhguese.

Ne mbetemi në pritje të përgjigjes tuaj dhe mirëpresim çdo mundësi për diskutim të mëtejshëm.

Nënshkruar:

Balkan Free Media Initiative 

Qendra Evropiane për Lirinë e Shtypit dhe Medias (ECPMF)

Federata Evropiane e Gazetarëve (EFJ)

Instituti Ndërkombëtar i Shtypit (IPI)

OBC Transeuropa (OBCT)

Reporterët pa Kufij (RSF)

Rrjeti i Gazetarëve të Sigurt (SJN)

This statement was coordinated by the Media Freedom Rapid Response (MFRR), a Europe-wide mechanism which tracks, monitors and responds to violations of press and media freedom in EU Member States, Candidate Countries and Ukraine.