Shadi Türk, Suriyeli bir gazeteci. Türkiye’ye 2009 yılında çalışma izniyle geldi. Suriye’deki çatışmaların patlak vermesiyle birlikte, savaşın vahşetini, mültecilerin koşullarını ve tarihin gelişimini anlatmak için yerel ve yabancı medyayla işbirliği yapmaya başladı. Memleketindeki bağlantıları ve çalışma sırasında tanıştığı kişiler sayesinde, Shadi kısa sürede kendini hem gazetecilik bağlamına hem de Türkiye’de yaşayan Suriyeli topluluğa entegre olmuş halde buldu. Gazetecilik koordinasyon ve destek gruplarına katılıyor ve muhabir olarak çalışmadığı zamanlarda, meslektaşlarının gerçekten de kolay olmayan bir bağlamda yollarını bulmalarına yardımcı oluyor: Gazetecileri destekleyen ve bağlantılar, lojistik ve tavsiyelerle ilgilenen bir iş bitirici olarak çalışıyor. Ailesi şu anda Türkiye’nin güneydoğusunda, Suriye sınırına yakın bir yerde yaşıyor.

Nisan 2021’de ilk telefon gelir: Shadi’ye, kendisiyle görüşmek isteyen Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) mensupları ulaşır. Bir Suriyeli için, istihbarat mensuplarıyla temas kurmak korkunç hisler ve anılar uyandırır. Onun durumunda bu derinlikli sıkıntı, Türkiye’de kolayca iptal edilebilecek bir oturma izninin kırılganlığına eklenir. Devamında İstanbul’da gerçekleşen görüşmelerde MİT konuya açıklık getirir: Shadi, Türkiye’de misafirdir, onlarla işbirliği yapmak bir minnet borcudur, kendisine “Türkiye’de gazeteci olarak çalıştığın sürece, çalışmalarımın ayrıntılarını hükümetle paylaşmakla yükümlüsün” sözleriyle hitap edildiğini bildirir. Talepler başlangıçta sadece kendi işiyle ilgiliyken, daha sonra giderek diğer meslektaşlarının ve Shadi’nin bir gazeteci olarak katılabileceği toplantılarda bulunan önde gelen siyasi şahsiyetlerin faaliyetlerini ve hareketlerini de içerir. Bu talepler arasında, Nisan 2022’de Yabancı Medya Derneği (FMA) ile AB Türkiye Delegasyonu Başkanı Nikolaus Meyer-Landrut arasında kapalı kapılar ardında yapılan bir toplantıya katılması da var.

Shadi korkmuştur. Başlangıçta, ilgisiz bilgileri aktararak ve anlatacağı hikayelerin seçimi, kiminle çalışacağı ya da meslektaşları hakkında bilgi vermesi gibi bir gazeteci için kabul edilemez taleplerden kaçınarak durumu idare etmeye çalışır. Ancak kısa süre sonra, kendisini sıkıştırdıkları sarmaldan çıkış yolu olmadığını fark eder: “Bir yıl boyunca MİT ajanlarıyla yaptığım dokuz görüşmede hem elimdeki bilgileri paylaşmam hem de yeni bilgiler toplayıp bunları MİT’le paylaşmam için baskı gördüm. Bunu reddetmem üzerine açıkça hapisle, Suriye’ye sınırdışı edilmekle, ‘kaybedilmekle’ tehdit edildim.”

Büyük bir psikolojik sıkıntı yaşayan Shadi, gazetecilik mesleğini bırakır, Akdeniz kıyısında güneye taşınır ve istihbaratın kendisine olan ilgisini kaybetmesi umuduyla dalgıçlık eğitimine başlar. Beklediği gibi olmaz, öyle ki yeni görüşme talepleri alır: “Daha iyi olduğunu görüyoruz. Seni İstanbul’da görmek için sabırsızlanıyoruz”. Türkiye’de geçirdiği zamanın sona erdiğini anlar, misilleme yapılmasından korktuğu ailesi için de durumun aynı olduğunu görür.

Shadi, çeşitli uluslararası kuruluşlara ve onlar aracılığıyla da Avrupa’daki diplomatik temsilciliklere başvurarak tek bir talepte bulunur: kendisinin ve ailesinin güvenli bir şekilde ülkeden çıkarılması. Ancak bu çağrı dikkate alınmaz. Avrupa hükümetleriyle arabuluculuk yaparak Shadi’yi destekleyenler, durumun başta Shadi ve ailesi olmak üzere ülkede çalışan tüm meslektaşları için ne kadar büyük bir tehlike arz ettiğini anlatmaya çalışsalar da Avrupa bakanlıkları harekete geçmez, oyalamaya devam eder. Bu arada durum Shadi için giderek dayanılmaz bir hal alır. Köşeye sıkışan Shadi, Doğu Asya vizesi almayı başarır ve Aralık 2022’de Türkiye’den ayrılarak Filipinler’e gider. Kısa bir süre sonra Türk makamları onu ulusal güvenliğe tehdit olarak ilan eder ve ikamet belgelerini iptal eder.

Shadi işleri sarsmak, kamuoyunu dahil etmek ve böylece Avrupa’nın dikkatini ve yardımını çekmek için yeni ve umutsuz bir hamle dener. Alman Taz dergisine uzun bir röportaj verir ve tüm hikayesini anlatır. Birkaç gün sonra, Türkiye’deki iktidar destekçisi medya çok farklı bir tablo çizen bir dizi makale yayınlar: Onların anlattığına göre Shadi, Suriyeli mülteciler ile Türkiye arasındaki huzuru ortadan kaldırma misyonuyla Batı için çalışan bir casustur. Kendisini ve ailesini tehditlere ve intikama maruz bırakma riski taşıyan kişisel detaylar ve fotoğraflar yayınlanır.

Shadi bugün hala, yalnızca zulüm gören bir gazeteci olarak statüsünün tanınmasından gelebilecek yardımı bekliyor. O ve ailesi sadece bir gazetecinin hak ettiği korumayı değil, aynı zamanda yeni bir başlangıç ve güvenli bir varoluş imkanını da hak ediyor. Aksi takdirde, istihbarat bir gazetecinin hayatını nasıl mahvedebileceğini görüyoruz.

This article was published as part of the Media Freedom Rapid Response (MFRR), a Europe-wide mechanism which tracks, monitors and responds to violations of press and media freedom in EU Member States and candidate countries.

Shadi Türk is a Syrian journalist. He arrived in Turkey in 2009 with a study permit. Then, with the outbreak of the Syrian conflict, he began to collaborate with local and foreign media to tell the atrocities of the war, the conditions of the refugees, the evolution of history. Thanks to the contacts at home and those gained during the work, Shadi soon found himself well integrated into the journalistic context as well as in the Syrian community living in Turkey. He participates in journalistic coordination and support groups and, when he is not working as a reporter, he often helps colleagues to navigate in a context that is indeed not simple: he works as a fixer, who supports journalists and deals with contacts, logistics, advice. His family now lives in the southeast of Turkey, near the border with Syria.

In April 2021 the first call arrives: Shadi is approached by members of MIT, the Turkish secret services, who want to meet him. For a Syrian, contacts with men of the secret services evokes brutal feelings and memories. In his case, this extreme distress adds up to the fragility of a residence permit in Turkey that can be easily revoked. In subsequent meetings, which took place in Istanbul, the MIT clarified the terms of the matter. Shadi is a guest in Turkey, collaborating with them is an act of due gratitude: “As long as I work as a journalist in Turkey, I am obliged to share the details of my work with the government” are the words that Shadi reports he is addressed with. The requests initially concern solely his work, but then they increasingly include the activities and movements of other colleagues, and of prominent political personalities present at meetings that Shadi, as a journalist, can attend. Among these requests, to join in April 2022 a closed-door meeting between the Association for Foreign Media (FMA) and the head of the EU delegation to Turkey, Nikolaus Meyer-Landrut.

Shadi is frightened. Initially, he tries to handle the situation by passing irrelevant information and by evading requests on the choice of stories to tell, who to work with, or to reveal information about colleagues, inadmissible requests for a journalist. Soon, however, he realizes that there is no way out from the spiral in which they have tightened him: “During nine meetings with MIT agents over a one-year period, I have been pressured to both share information in my possession as well as gather new information and share it with MIT. Upon my refusal, I was explicitly threatened with imprisonment, deportation to Syria, disappearance.”

Shadi, under enormous psychological distress, abandons his journalistic work, moves to the south along the Mediterranean coast, where he begins his training as a diver in the hope that the services lose interest in him. It does not happen, so much so that he receives new requests for meetings: “We see that you are better. We look forward to seeing you in Istanbul”. He understands that his time in Turkey is over, and so is that of his family, for whom he fears retaliation.

Shadi turns to several international organizations and through them to European diplomatic corps, with nothing but a single request: to get him and his family out of the country safely. An appeal that, however, remains unheeded. The European chancelleries do not take action, they stall, despite that those who support him in the mediation with European governments try to explain how the situation represents a great danger first for Shadi and his family, and also for all the colleagues who work in the country. Meanwhile, the situation becomes increasingly unbearable for Shadi. Cornered, he manages to get a visa for East Asia, leaving Turkey in December 2022, destination Philippines. Shortly thereafter, the Turkish authorities declared him a threat to national security and revoked his residence documents.

Shadi tries a new, desperate move to shake things up, involve the public opinion and thus attract European attention and help. He gives a long interview to the German magazine Taz, and he tells his whole story. A few days later, Turkish state media published a series of articles that portrayed a very different picture: according to their version, Shadi is a spy for the West with the mission of subverting the peace between Syrian refugees and the Turkish state. Personal details and photographs that further risk to expose him and his family to threats and revenge are published.

Today, Shadi is still waiting for help that can only come from the recognition of his status as a persecuted journalist. He and his family deserve not only the protection due to a journalist, but also the possibility of a new beginning and safe existence. Otherwise, we now see how the secret services can destroy a journalist’s life.

This article was published as part of the Media Freedom Rapid Response (MFRR), a Europe-wide mechanism which tracks, monitors and responds to violations of press and media freedom in EU Member States and candidate countries.